PSA testi, kandaki PSA (Prostat Spesifik Antijen) seviyesinin ölçülmesidir. PSA, erkeklerde bulunan bir organ olan prostatta üretilen bir enzimdir. Görevi meninin akışkanlığını düzenlemektir. Prostat bezinde üretilen PSA’nın çok az bir kısmı kanda bulunmaktadır. Ancak kandaki PSA miktarı, prostat büyümesi, prostatit ve prostat kanseri gibi durumlarda artar. Bu yüzden PSA testi, prostat hastalıkları hakkında fikir verir.
PSA Testi Nedir?
Prostat kanseri erken dönemde belirti vermeyen bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri ancak hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkar. Bu yüzden 50 yaş üzerindeki her erkeğin yılda bir kez, baba ya da amca gibi birinci derece akrabalarında prostat kanseri olanlar yani riskli hastalar ise 45 yaşından sonra yılda bir kez PSA kan testi yaptırmalı ve prostat muayenesi olmalıdır.
PSA kanda bakılan bir testtir. Ancak yüksek çıkması kesin kanser tanısı koydurmaz. PSA testi prostat kanseri açısından riskli olan kişilerin tespitine yarar. PSA değeri yüksek çıkan hastalara prostat biyopsisi yapılır. Prostat kanserinin kesin tanısı ancak biyopsi ile konur.
Serbest PSA Testi Nedir?
Kanda bulunan PSA’nın büyük kısmı proteinlere bağlı haldedir. Az bir kısmı ise her hangi bir proteine bağlı olmadan kanda dolaşır. Bu PSA ya Serbest PSA adı verilir. PSA testinde ölçülen Total PSA dır. Yani hem serbest hem de bağlı PSA ölçülür. Eğer ilk bakılan test olan total PSA testi 4-10 ng/ml arasında ise, kanda proteinlere bağlı olmayan serbest PSA düzeyine ve serbest PSA’nın total PSA’ya oranına bakılır. Bu oran %10 olduğunda, hastaların yaklaşık %55’inde, oran %25 iken ise hastaların %8′ inde prostat kanseri tespit edilir. Yani serbest PSA prostat kanseri hastalarında daha düşük bulunmaktadır. Anca bu sonuçlar prostat kanseri kesin tanısı için yeterli değildir. Kesin tanı her zaman için prostat muayenesi ve PSA değerine göre yapılan prostat biyopsisi ile konur.
PSA Normal Değeri Kaç Olmalı?
PSA değeri normalde, 4 ng/ml’nin altında olmalıdır. 4 ng/ml altındaki değerler normal olarak kabul edilmektedir. 4-10 ng/ml arasındaki değerler şüpheli sınır değerler olarak kabul edilmektedir. 10 ng/ml üzerinde elde edilen PSA değeri ise yüksek olarak değerlendirilmektedir.
PSA Yüksekliği Neden Olur?
PSA testinin normal olması o kişide prostat kanseri olmadığı anlamına gelmediği gibi, PSA değerinin yüksek olması da o kişide prostat kanseri olduğu anlamına gelmez. PSA değerini, prostat büyümesi (bengin prostat hiperplazisi), prostat iltihabı (prostatit), cinsel ilişki, prostat biopsisi, prostatın parmakla muayenesi, idrar yolu enfeksiyonu, sonda takma gibi durumlar da yükseltir.
PSA Yüksekliği Kanser Midir?
Her PSA yüksekliği prostat kanseri anlamına gelmez. Prostat kanseri dışında da bazı durumlar kana PSA geçişini artırarak yükselmesine neden olur. Bu durumlar şunlardır;
- Prostatit
- Prostat biyopsisi sonrası 3 ay boyunca PSA yüksek olabilir.
- Prostat enfarktüsü (prostat damarının tıkanması sonucu prostatın beslenmesinin bozulması)
- Kapalı prostat ameliyatı (TUR prostat ameliyatı)
- Sistoskopi
- İdrar tıkanıklığı
- Cinsel ilişki
- Masturbasyon
- Prostat masajı
