Prostat kanserinin tedavisi, hastalığın evresine, hastanın yaşına, hastada mevcut olan diğer hastalıkların durumuna göre değişmektedir. Prostat kanserinin tedavisi için kullanılan yöntemler arasında; yakın izlem, cerrahi tedavi, radyoterapi (ışın tedavisi), hormon tedavisi ve kemoterapi bulunmaktadır.
Aktif İzlem Nedir?
Aktif izlem prostat kanserinin tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Prostat kanseri, kan PSA düzeyi, bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezönans görüntülemeye göre tümör dokusunun prostat içindeki yaygınlık derecesi ve prostat biyopsisinde tespit edilen Gleason skoru ve tümör yüzdelerine göre risk gruplarına ayrılır.
Düşük risk grubunda olan prostat kanserli hastaların uzun dönem tedavisiz takiplerinde prostat kanserine bağlı ölüm oranlarının oldukça düşük olduğu görülmüştür. Düşük riskli prostat kanseri olan bu hastalar, uygulanacak olan bu gereksiz tedaviden ve bu tedaviye bağlı olarak ortaya çıkabilecek sorunlardan korunabilmek için, herhangi bir tedavi uygulanmadan aktif izleme alınırlar.
Hangi Hastalar Aktif izlem İçin Uygundur?
Aktif izlem için uygun olan hastalar; PSA değeri 10 ng/ml’nin altında olan, Gleason skoru 6, klinik evre T1c/T2a, en fazla 2 korda tümör varlığı ve etkilenen her bir korda %50’den az tutulumu olanlardır. PSA dansitesinin <0.15 ng/ml/gr olması, hastanın 70 yaş üzerinde olması, Gleason 3+4=7 olması durumunda da hastaların aktif olarak izlenebileceğini bildiren çalışmalar vardır.
Aktif izleme alınan hastalarda, 3-6 ay aralıklarla kanda PSA ölçümü ve prostat muayenesi, yılda bir prostat biyopsisi yapılır. Takip sırasında PSA artışı ya da Gleason skorunda artış olursa, bu durumda artık radyoterapi ya da cerrahi tedaviye geçilir.
Prostat Kanserinin Cerrahi Tedavisi Nasıldır?
Prostat kanserinin cerrahi tedavisinde kullanılan en yaygın tedavi cerrahi tedavidir. Kullanılan cerrahi yöntemler; robotik, laparoskopik ve açık cerrahi yöntemler olarak başlıca üç gruba ayrılır.
Cerrahi tedavide amaç prostatın tamamının alınmasıdır. Bazı durumlarda prostat çevresindeki damarların etrafındaki lenf bezleri de çıkarılır. Yine bazı hastalarda prostat çevresinde bulunan ve penisin sertleşmesine yardımcı olan sinirler korunmaktadır.
Prostat Kanserinin Radyoterapi İle Tedavisi
Radyoterapi ya da diğer adıyla ışın tedavisi, kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili radyasyon ışınlarının kullanılması işlemidir. Prostat kanserinin tedavisinde kullanılan radyoterapi eksternal ve internal radyoterapi olarak iki türlüdür. Işınların, vücut dışındaki bir makine kullanılarak prostat bezine yönlendirilmesine eksternal radyoterapi denir. Yaklaşık olarak bir pirinç tanesi büyüklüğünde olan ve etraftaki dokuya ışın yayan küçük radyoaktif maddelerin prostat bezinizin içine yerleştirilmesine ise internal radyoterapi ya da brakiterapi adı verilir.
Prostat Kanserinin Hormon İle Tedavisi
Hormon tedavisi, metastaz yapmış yani prostat dışına çıkarak kemik gibi bazı organlara yayılmış olan hastalarda kullanılır. Metastatik prostat kanserinde tedavisinde öncelikle bir takım hormonlar kullanılır. Metastatik hastalık tamamen tedavi edilemez, burada amaç kanserin ve metastazın büyümesini yavaşlatmaktır. Hormonal tedavinin tıp dilindeki adı androjen baskılayıcı tedavidir.
Hormonal Tedavi Nasıl Uygulanır?
Hormonal tedavi, ya cerrahi olarak ya da ilaç tedavisi şeklinde uygulanır. Cerrahi tedavide her iki testis ameliyat ile çıkarılır. Bu işleme bilateral orşiektomidenir. İlaç tedavisinde ise erkeklik hormonunun üretimini durduran ilaçlar kullanılır. Bunlar LHRH antagonisti ya da LHRH agonisti adı verilen ilaçlardır. Bu ilaçlar cilt altına ya da kas içine enjekte edilerek kullanılır. Aylık, 3 aylık hatta yıllık olanları da vardır. Bir diğer grup ilaç ise antiandrojenler adı verilen ilaçlardır. Bunlar böbrek üstünde üretilen erkeklik hormonunun reseptörlerine bağlanmasını engelleyerek etkisini bloke eden ilaçlardır. Bu ilaçlar tablet şeklindedir.
Hormon tedavisinin fiziksel ve duygusal bazı yan etkileri yani istenmeyen etkileri vardır. En sık görülen yan etkiler; sıcak basmaları, cinsel isteksizlik ve sertleşme bozukluklarıdır.
Prostat Kanserinde Kemoterapi Hangi Hastalara Uygulanır?
Kemoterapi kanser hücrelerini öldüren ya da çoğalmalarını durduran ilaçlar ile yapılan bir tedavi şeklidir. Prostat kanserinde bir süre sonra hormonlara karşı bir direnç gelişir. Buna hormona dirençli prostat kanseri adı verilir. Kemoterapi, hormona dirençli prostat kanseri olan hastalarda kullanılır.
