PSMA PET/BT yani Prostat spesifik membran antijeni pozitron emisyon tomografisi/bilgisayarlı tomografi, prostat kanserini metastazlarının saptanması ve tedavinin planlanmasında kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanser türü olup, erkeklerde kansere bağlı ölümler arasında akciğer kanserinden sonra ikinci sırada yer alır.
Tespit edildiği anda hastalık, eğer sadece prostat bezi içinde ise sınırlı ise uygulanan tedavi yöntemi prostatın tamamının alınması işlemi olan radikal prostatektomi ve ışın tedavisi yani radyoterapidir. Tedavi seçimi hastalığın yayılımı, hastanın durumu ve tercihine göre değişir.
Hastalığın prostat dışına çıkmasına, kemik ya da diğer organlara yayılmasına metastatik hastalık adı verilir. Bazen metastaz durumu radikal prostat ameliyatı sonrasında da görülebilir. Bu duruma hastalığın nüks etmesi (nüks hastalık) denir. Ameliyat sonrası normalde prostat spesifik antijen (PSA) seviyesinin bir süre sonra ölçülemez düzeye inmesi gerekir. Bazı kişilerde daha sonra PSA seviyesi yükselmeye başlar. Buna biyokimyasal nüks adı verilir. Metastatik hastalık prostatın çıkarıldığı yerde (prostat lojunda) ya da vücudun başka yerlerinde olabilir.
PSMA PET/BT Nedir?
Prostat spesifik membran antijeni pozitron emisyon tomografisi/bilgisayarlı tomografi (PSMA PET/BT), nüks hastalık ya da metastazlarının saptanması ve tedavinin planlanması için kullanılan fonksiyonel bir görüntüleme yöntemidir.
Ga-68 PSMA PET/BT nüks hastalık ya da metastazlarının saptanmasında, diğer görüntüleme yöntemlerine göre daha duyarlıdır. Ayrıca tanı anında yani hastalık ilk tespit edildiğinde, hastalığın metastaz yapıp yapmadığını araştırırken diğer görüntüleme yöntemlerine göre daha yüksek duyarlılığa ve özgüllüğe sahiptir.
Ga-68 PSMA PET/BT ilerlemiş hastalıkta, kemoterapi ve radyonüklid tedaviye olan cevabın değerlendirilmesine yardımcı olur.
Prostat spesifik membran antijen (PSMA), prostat kanser hücrelerinin yüzeyinde bulunan bir antijenidir. Agresif tümörlerde, metastatik ya da nüks hastalıkta PSMA da artış görülmektedir.
Bu yöntemde Ga-68 denilen özel radyonüklid madde ile işaretlenmiş PSMA, prostat kanseri nükslerinin ve metastazlarının görüntülemesini sağlar.
Ga-68 PSMA PET/BT İşlemi Nasıl Yapılır?
PSMA, Ga-68 adı verilen radyoaktif madde ile birleştirilir. Ga-68 ile işaretlenmiş PSMA hastaya damar yolundan enjekte edilir. 45-60 dakika beklenir. Ga-68 PSMA, prostat kanser hücrelerinin üzerinde bulunan PSMA antijenine bağlanır. Böylece tümör hücreleri görüntülenebilir bir hale gelir. Hasta PET/BT cihazında tüm vücut tarama işlemine tabi tutulur. Bu işlem yaklaşık olarak 30-40 dakika sürer. İşlem öncesi hastaya kontrast madde içirilir, bunun dışında herhangi bir hazırlığa gerek yoktur. Bu işlem sırasında hasta bir miktar radyasyon alır, ancak bu doz kabul edilebilir düzeydedir.
Prostat Kanserinde Lu-177 PSMA ile Tedavi
Ga-68 PSMA PET/BT işlemi aynı zamanda Lu-177 (Lutesyum 177) tedavisi için uygun hastaların tespitinde de kullanılır. Ga-68 PSMA PET/BT görüntülemesinde Ga-68 PSMA’yi tuttuğu tespit edilen hastalar Lu-177 tedavisi için uygun olan hastalardır. Bu hastalarda PSMA Ga-68 yerine Lu-177 ile bağlanarak hastaya damar yolundan enjekte edilir. Tümör hücreleri için öldürücü olan beta ışını yayan Lu-177, tümör hücreleri tarafından tutulur ve böylece tümör hücrelerini yok eder.
