Prostat büyümesi, erkeklerde belli bir yaştan sonra sık görülen bir hastalıktır. Bu büyüme prostat kanseri ile karıştırılmamalıdır. Prostat bezi, erkeklerde mesanenin altında bulunan ve meni üretiminde rol oynayan bir organdır.
Prostat Büyümesi Hakkında Genel Bilgiler
Prostat büyümesi, iyi huylu yani kanser olmayan bir hastalıktır. Bu yüzden kanserle karışmasın diye halk arasında iyi huylu büyüme de denir. Yaşlanmayla birlikte sıklığı artar. Önemli bir sağlık sorunudur. Prostat, sperm üretiminde rol oynayan küçük bir bezdir. Mesanenin hemen altında bulunur. İçinden idrar kanalı olan üretra geçer. Büyümüş prostat, içinden geçen idrar kanalını sıkıştırarak mesaneden dışarıya idrar akışını engeller. Bu durum tedavi edilmezse idrar kesesinde ve böbreklerde sorunlarına da neden olabilir.
Prostat büyümesinin sık görülen belirtileri;
- Sık idrar çıkma
- Acil idrara çıkma ihtiyacı
- Geceleri sık idrar kalkmak
- İşemeye başlamada zorlanma
- İdrar akım hızında düşme
- Kesik kesik işeme
- İdrarın sonunda damlama
- İşeme sonrası içeride idrar kalma hissi
Prostat büyümesinin daha nadir görülen belirtileri;
- İdrar yolu enfeksiyonu
- İdrar tıkanması
- İdrarda kan
Prostat büyümesinde hastalığın belirtileri, tıkanıklığın dercesine göre değişkenlik gösterebilir. Prostat bezinin büyüklüğü her zaman belirtilerin şiddeti ile ilişkili olmaz. Prostatı hafif büyümüş olan bazı kişilerde çok ciddi sıkıntılar görülebilir. Prostatları çok büyümüş olan bazı kişilerde ise hiç ya da hafif sorunlar olabilir. Önemli olan prostatın büyüklüğünden ziyade, idrar kanalının ne derece tıkandığıdır.
Prostat büyümesine benzer şikayetlere neden olan diğer hastalıklar
Prostat büyümesi dışında diğer bazı durumlar da prostat büyümesinin neden olduğu belirtilere yol açabilir. Bunlar;
- İdrar yolu enfeksiyonu.
- Prostat iltihabı.
- Üretra darlığı (İdrar kanalı darlığı).
- Daha önce geçirilen ameliyata bağlı mesane boynu darlığı.
- Mesane taşı.
- Mesaneyi kontrol eden sinirlerle ilgili sorunlar.
- Prostat kanseri.
- Mesane kanseri.
Prostat büyümesi belirtilerine benzer belirtilere neden olan ilaçlar
- Opioidler grubu ağrı kesici ilaçlar.
- Soğuk algınlığı (grip) ilaçları
- Alerji ilaçları.
- Depresyon tedavisinde kullanılan trisiklik antidepresan grubu ilaçlar.
Prostat büyümesi için kişi ne zaman doktora görünmeli
50 yaşından sonra herhangi bir şikayet olmasa bile, erkeklerin üroloji doktoruna (ürolog) görünmesi gerekir. Prostat büyümesi belirtileri olan bir kişinin mutlak bir üroloji doktoruna gidip muayene olması gerekir. Prostat büyümesi tedavi edilebilir bir hastalıktır, ancak ihmal edilirse hastayı böbrek yetmezliğine kadar götürebilir. Prostat ile ilgili her türlü aklınıza takılan soruları onlineuroloji.com sitesinden sorabilirsiniz.
Prostat Büyümesi Neden Olur?
Prostat büyümesinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, yaşlanma, hormon seviyelerindeki değişiklikler ve genetik faktörlerin neden olduğu düşünülmektedir.
Yaşlanmaya bağlı büyüme
Prostat büyümesi, 50 yaş üstü erkeklerde daha yaygın görülür. Yaşlandıkça, prostat bezi büyüme eğilimindedir. Prostat büyümesinin gerçek nedeni bilinmemektedir. Ancak yaşlanmayla birlikte prostat bezinde ve testis hücrelerindeki değişiklikler, prostat bezinin büyümesine ve erkeklik hormonu olan testosteron etkisinin ve düzeylerinin değişmesine neden olur. Genç yaşta testisleri alınan erkeklerde (örneğin testis kanseri nedeniyle) prostat bezi büyümez. Ayrıca prostat bezinde büyüme olduktan sonra testisler alınırsa prostat küçülmeye başlar. Ancak bu, prostat büyümesi için bir tedavi seçeneği değildir.
Testosteron seviyelerindeki değişikliklere bağlı prostat büyümesi
Prostat büyümesine, testosteron ve dihidrotestosteron gibi hormonların seviyelerindeki değişikliklerin neden olduğu düşünülmektedir. Testosteron, prostat bezinin büyümesini uyaran bir hormondur. Dihidrotestosteron ise prostat bezinin büyümesini daha da artıran testosteronun bir yıkım ürünüdür. Testosteron hormonunun aktif hali olan dihidrotestosteron daha aktif bir hormondur. Yapılan araştırmalarda yaşlanmayla birlikte kandaki testosteron düzeyi azalırken, prostat bezinde dihidrotestosteron düzeylerinde artış olur. Daha aktif olan bu hormonun ise prostat hücrelerinde büyüme yaptığı düşünülmektedir. Bir enzim eksikliğine bağlı dihidrotestosteron üretimi olmayan erkeklerde prostat büyümesinin olmadığı bu teoriyi güçlendirmektedir.
Prostat bezinde östrojen hormonu artışına bağlı büyüme
Erkeklerin testislerinden erkeklik hormonu olarak bilinen testosteron hormonunu üretilir. Ancak az miktarda olsa kadınlık hormonu olan östrojen de erkeklerde üretilir. Yaşın ilerledikçe, kandaki testosteron hormonu azalırken testosteron ile östrojen arasındaki oran östrojen lehine artar. Yapılan hayvan çalışmalarında östrojen hormonunun prostat bez hücrelerinin gelişimini tetiklemektedir.
Genetik faktörlere bağlı prostat büyümesi
Prostat büyümesi, genetik faktörlerden de etkilenebilir. Prostat büyümesi olan erkeklerin ailelerinde, prostat büyümesi olan diğer erkeklerin olma olasılığı olmayanlara göre daha yüksektir. Genetiğin faktörlerin prostat bezinin büyümesinde rol oynadığı düşünülmektedir. Babası veya erkek kardeşi gibi birinci derece akrabasında prostat büyümesi olan erkeklerin prostat büyümesine yakalanma riski, birinci derece akrabasında prostat büyümesi olmayan erkeklere göre daha yüksektir.